W niedzielę 14 listopada br. będziemy obchodzić Dzień Czystego Powietrza. Zanieczyszczenie powietrza stanowi największe środowiskowe zagrożenie dla zdrowia w Europie, powodując choroby układu krążenia i układu oddechowego, które w najpoważniejszych przypadkach prowadzą do przedwczesnych zgonów. Odpowiedzialność za ten stan ponosi w znacznej części transport drogowy. Jednym z rozwiązań tego problemu są pojazdy zeroemisyjne.
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) niemal wszyscy mieszkańcy europejskich miast oddychają zanieczyszczonym powietrzem. Przykładem może być Warszawa, Kraków, Wrocław czy Katowice, które cyklicznie odnotowują przekroczenia stężeń dwutlenku azotu (NO2), co niepokoi Komisję Europejską (KE).
– Europejscy włodarze zwracają uwagę na problem, z którym jako kraj sobie nie radzimy. Nadmierna emisja substancji szkodliwych wpływa nie tylko na jakość powietrza, ale też na stan naszego zdrowia. Do tej złej sytuacji przyczynia się również transport drogowy. Pomimo częściowej poprawy, przekroczenia norm są nadal powszechne w całej UE – wskazuje Maciej Mazur z Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych.
Zanieczyszczenie Europy
W najnowszym raporcie EEA nt. „Stanu jakości powietrza w Europie 2021” czytamy m.in., że mieszkańcy większych miast są narażeni na wyższe stężenia dwutlenku azotu z powodu emisji pochodzących z ruchu ulicznego. Ponadto PM10, czyli cząstki stałe o średnicy 10 µm lub mniejszej, są emitowane głównie ze spalania paliw do ogrzewania domów, przy czym ważnymi źródłami są również działalność przemysłową, rolnictwo i transport drogowy.
Niską jakość powietrza na Starym Kontynencie potwierdza również tegoroczny ranking szwajcarskiej firmy IQ-Air, według którego najbardziej zanieczyszczonym miastem w całej Europie jest Orzesze (woj. śląskie). W pierwszej setce listy znalazły się również inne polskie miasta, w tym Kraków i Warszawa. Problem powietrza nie dotyczy tylko naszego kraju. Równie złe wskaźniki notują m.in.: Bułgaria, Czechy, a także Rumunia.
Duże zagęszczenie pojazdów, kongestia i utrudniona cyrkulacja powodują, że mieszkańcy terenów zurbanizowanych w sposób szczególny są narażeni na stały kontakt ze szkodliwymi związkami pochodzącymi m.in. ze spalin pojazdów. Tlenki azotu (NOX), tlenek węgla (CO), tlenki siarki (SOX), benzo(a)piren, węglowodory (HC), sadza oraz pozostałe pyły zawieszone (PM2.5 i PM10), w tym także te pochodzące z opon czy okładzin hamulcowych – to tylko niektóre z substancji zagrażające naszemu życiu. Te ostatnie są szczególnie niebezpieczne. Mogą docierać do różnych partii układu oddechowego, a najmniejsze cząstki cząstek stałych (wielkość poniżej 0,1µm) przedostają się do krwioobiegu, w efekcie doprowadzając m.in. do chorób płuc, serca czy układu odpornościowego.
– Wśród schorzeń, które wiąże się z zanieczyszczeniem powietrza wymienia się problemy z pamięcią i koncentracją, wyższy poziom niepokoju, stany depresyjne, zmiany anatomiczne w mózgu, przyspieszone starzenie się układu nerwowego, udar mózgu. Problemy z oddychaniem, podrażnienie oczu, nosa i gardła, katar, kaszel, zapalenie zatok. Zawał serca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca. Ponadto, zaostrzenie astmy, rak płuca, zaostrzenie POCHP, częstsze infekcje dróg oddechowych. Obserwuje się również niską wagę urodzeniową, obumieranie płodu czy przedwczesny poród – komentuje dr inż. Irena Kosińska z Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Efekt cieplarniany
Negatywny wpływ transportu konwencjonalnego na zdrowie to nie jedyny problem. Zużywa on także jedną trzecią całej energii użytkowanej w UE, pochodzącej głównie z ropy naftowej. Tym samym odpowiada za znaczną część emisji gazów cieplarnianych, przyczyniając się do niekorzystnych zmian klimatu. Podczas gdy większość pozostałych sektorów gospodarki, takich jak energetyka i przemysł, zmniejszyła swoją emisyjność od 1990 roku, to w sektorze transportu drogowego odnotowano wyraźny wzrost. 30 lat temu odpowiadał za wytwarzanie 15 proc. gazów cieplarnianych. Obecnie jest to już 25 proc.
Remedium
Zmiany uwarunkowane efektem cieplarnianym mają po części charakter antropogeniczny. Prawie 30 proc. całkowitej emisji dwutlenku węgla (CO2) w Unii Europejskiej pochodzi z sektora transportu, z czego aż 72 proc. z transportu drogowego. Dlatego w ramach działań zaradczych, unijni włodarze ustawili cel zmniejszenia emisji CO2 z transportu o 60 proc. do 2050 roku w porównaniu do poziomu z 1990 roku. Nieodzownym elementem tego planu jest elektromobilność. Dzięki niej podróżujemy w sposób zeroemisyjny, nie zanieczyszczając powietrza w miejscu eksploatacji.
Przewagę ekologiczną pojazdów elektrycznych potwierdza m.in. raport fundacji Transport & Environment, z którego wynika, że nawet w Polsce, gdzie 70 proc., energii elektrycznej powstaje przy wykorzystaniu węgla, pojazdy elektryczne w całym cyklu życia są o 29 proc. mniej emisyjne pod względem CO2 niż ich spalinowe odmiany. Ten odsetek jest jeszcze większy w szeregu innych państw Unii Europejskiej, które w znacznej części pozyskują energię ze źródeł odnawialnych. W Niemczech różnica na korzyść pojazdów elektrycznych wynosi 56 proc., we Włoszech 57 proc., a w Niderlandach – 58 proc.
– Eksploatacja samochodów elektrycznych przynosi szereg korzyści. Zmniejsza uzależnienie od ropy naftowej, zapewnia lokalną bezemisyjność, w tym brak emisji CO2 i redukcję wielu szkodliwych związków chemicznych. Elektromobilność to także ograniczenie smogu i hałasu oraz większa efektywność wykorzystywanego napędu. Oczywiście o tym, w jakim stopniu samochód elektryczny jest ekologiczny, decyduje źródło energii używanej do jego zasilania. Gdy jest to tzw. zielona energia pochodzącą ze źródeł odnawialnych OZE, np. z elektrowni wiatrowej czy wodnej lub instalacji fotowoltaicznej, to emisyjność pojazdu elektrycznego ogranicza się jedynie do etapu jego produkcji i recyklingu – tłumaczy Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA).
Dzień Czystego Powietrza
O potrzebie dbałości o środowisko naturalne przypomina nam Dzień Czystego Powietrza, który rokrocznie przypada 14 listopada. Obecnie wiele organizacji pozarządowych, jednostek samorządu terytorialnego, firm i placówek oświatowych wykorzystuje ten dzień, aby w szczególny sposób podkreślić wagę, jaką należy przykładać do odpowiedzialności za jakość powietrza.
– 14 listopada, w tym symbolicznym dniu, warto zastanowić się nad tym, co możemy zrobić dla naszego zdrowia i ochrony środowiska, bo dobre powietrze to praktycznie nasz największy skarb. NFOŚiGW, obok znanych już programów: „Czyste Powietrze” - wspierającego właścicieli domów jednorodzinnych w wymianie nieefektywnych źródeł ciepła i termomodernizacji domów, czy „Mój Prąd” – z dofinansowaniem dla instalacji fotowoltaicznych, oferuje Polakom dodatkowe, proekologiczne rozwiązania w dziedzinie transportu. Pierwsze to program „Mój elektryk” , w ramach którego za sprawą dotacji do zakupu lub leasingu popularyzujemy pojazdy zeroemisyjne z napędem elektrycznym lub wodorowym. Drugi to „Zielony Transport Publiczny” program dla samorządów, dofinansowujący wymianę floty autobusowej na zeroemisyjną. Trzeci, uzupełniający dwa pierwsze, to program dofinansowania budowy stacji ładowania. W dwóch pierwszych programach już teraz szukamy dobrych wniosków, trzeci ogłosimy w ciągu kilku tygodni. Dzięki takim inicjatywom chronimy nasz lokalny klimat, a w rezultacie dbamy o całą planetę – tłumaczy Artur Lorkowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
--
Kampania elektromobilni.pl, realizowana przez PSPA oraz Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu, to pierwsza w Polsce i jedna z najbardziej kompleksowych w Europie inicjatyw na rzecz rozwoju zeroemisyjnego transportu. Celem projektu jest edukacja i podnoszenie świadomości społecznej na temat elektromobilności. W inicjatywę zaangażowało się kilkadziesiąt podmiotów i instytucji aktywnych w obszarze zrównoważonego transportu w Polsce. Do partnerów strategicznych kampanii należą: ABB, BMW, Enelion, Grupa Volkswagen, Hyundai, Mercedes-Benz, Nexity, PKN ORLEN, Toyota i Renault, a do partnerów branżowych Alphabet, EFL, EV+, Garo, GO+EAuto, GreenWay, LeasePlan, LOTOS, Nissan, PKO Leasing, PRE Biel, Shell oraz Volvo. Kampania elektromobilni.pl została objęta patronatem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii oraz Ministerstwa Infrastruktury. Patronat nad kampanią objęły także liczne ambasady, m.in. Niderlandów, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Izraela, Niemiec oraz izby handlowe i kilkadziesiąt polskich samorządów.
